आजच्या या धावपळीच्या जमाण्यात जेव्हा नागपूरच्या नव्या बसस्टँडकडे बघतो, तेव्हा मनात पुराण्या दिवसांची आठवण येते. त्या छोट्या, गर्दीच्या, पण खूप जिवंत असलेल्या जुन्या बसस्टँडची आठवण.
## गणेशपेठेतला तो छोटासा बसस्टँड
आपल्यापैकी बर्‍याच जणांना आठवत असेल तो गणेशपेठेतला बसस्टँड. आजच्या इवाणे बसस्टँडच्या तुलनेत तो कितीतरी छोटा होता, पण त्यात असलेली ऊर्जा आणि गर्दी पाहून वाटायचं की हे नागपूरचं खरं हृदय आहे.
सकाळी ६ वाजल्यापासून रात्री १० वाजेपर्यंत तिथे असलेली धडधड! अमरावती, यवतमाळ, चंद्रपूर, वर्धा - सगळ्या दिशांना जाणाऱ्या बसेस तिथे थांबायच्या. आणि प्रत्येक बसच्या कंडक्टरची ओरड - "यवतमाळ... यवतमाळ..." "चंद्रपूर एक्सप्रेस..." "वर्धा जाणाऱ्या लवकर या..."
## तिकीट काउंटरची गर्दी
आज ऑनलाइन बुकिंगचा जमाना आहे, पण त्यावेळी तिकीट घेण्यासाठी लांबच लांब रांगा लावाव्या लागायच्या. त्या छोट्याशा काउंटरच्या समोर उन्हाळ्यात उभं राहणं, आणि तिकीट मिळाल्यावर मिळणारा आनंद! काही वेळा तर तिकीटच संपून जायची आणि मग बसमध्ये उभे राहून जावं लागायचं.
त्यावेळच्या बस कंडक्टरांना सर्व ठिकाणांचे भाडे पाठ होते. कॅल्क्युलेटरची गरज नव्हती. "वर्धापर्यंत पाच रुपये" "चंद्रपूरला आठ रुपये" असं सगळं त्यांच्या डोक्यात होतं.
## खाद्यपदार्थांचा खजिना
बसस्टँडच्या बाहेर रांगेने असलेले छोटे छोटे स्टॉल! कंडा पोहा, वडापाव, समोसा, चहा - सगळं ताजं ताजं मिळायचं. त्यावेळच्या चहावाल्याचा स्वाद आजही विसरत नाही. छोट्या काचेच्या ग्लासमध्ये मिळणाऱ्या त्या चहाला वेगळंच चव होतं.
आणि हो, त्या प्रसिद्ध "मिरची" वाल्याला कोण विसरेल? त्याच्या हिरव्या मिरच्या खाऊन तोंड पेटायचं, पण तरीही त्याच्याकडून न घेता राहवत नव्हतं.
## प्रवासाच्या आठवणी
त्यावेळी प्रवास म्हणजे फक्त एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाणं नव्हते. प्रवासात मिळणारे अनुभव, भेटणारी माणसं, ऐकू येणाऱ्या गोष्टी - हे सगळं आठवणींचा भाग होतं.
बसस्टँडवरच भेटायचे वेगवेगळे लोक. गावाकडून शहरात पहिल्यांदा आलेले लोक, त्यांच्या चेहऱ्यावरचं कुतूहल आणि घाबरटपणा. कुठल्या बसने कुठे जावं याचा गोंधळ. आणि अशावेळी मदत करणारे काही चांगले लोकही मिळायचे.
## आजच्या काळातील बदल
आज नागपूरला सुंदर, मोठा, वातानुकूलित बसस्टँड आहे. सगळ्या सुविधा आहेत. पण त्या जुन्या बसस्टँडची गर्दी, गोंधळ, आणि जिवंतपणा कुठे गेला?
आजकाल प्रवासच केला तर AC बसमध्ये, सीट बुक करून. खिडकीतून हवा आणि बाहेरचे दृश्य पाहण्याचा आनंद आता कुठे?
जुना बसस्टँड आता नाही, पण त्याच्या आठवणी आजही मनात ताज्या आहेत. तो काळ परत येणार नाही, पण त्या दिवसांची आठवण करून मन प्रसन्न होतं.
नागपूरकरांच्या मनात त्या जुन्या बसस्टँडची जागा कायमची आहे. कारण तो फक्त बसस्टँड नव्हता, तो आपल्या शहराच्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग होता.